Wat te doen bij passief agressief gedrag?
Passief agressief gedrag is een vorm van vermomde vijandigheid. Het lost niks op en zorgt voor enorm veel negativiteit. Vooral in een relatie (in welke vorm dan ook) is het eigenlijk een vorm van emotionele en/of psychische mishandeling.
Er is geen sprake van een positieve en constructieve communicatievorm. Het gaat over onmacht, weinig zelfvertrouwen, conflictvermijding, maar ook over toelaten en geen grenzen stellen. Hoe zit dat nou precies?
Agressie en mishandeling beperken zich niet alleen tot fysiek geweld. Ook psychisch en emotioneel kun je mishandeld worden. Voorbeelden die bij passief agressief gedrag horen zijn:
- Sarcasme;
- De ander beschuldigen;
- Negeren of zwijgen;
- Uitstellen;
- Iets onbesproken laten of in de doofpot stoppen;
- Wegkijken en net doen alsof je niets ziet;
- Over-kritisch zijn op de ander;
- Kleineren;
- Buitensluiten;
- Minachting;
- Weglopen;
- Roddelen;
- En het veel toegepaste “laat maar”.
Wat zijn de kenmerken van passief agressief gedrag?
Niemand vertelt een passief agressieveling wat hij of zij moet doen. Er is woede, boosheid en vijandigheid. De passief-agressieveling is niet open over wat hij/zij voelt, met een gevoel van machteloosheid, onzekerheid en onveiligheid tot gevolg. Ze zijn afhankelijk van anderen, maar breken de opgebouwde muur niet af.
In plaats van goed te communiceren op een positieve manier, wordt er een machtsstrijd gecreëerd. Er wordt wraak genomen, al dan niet bewust, om toch de eigen zin door te drukken ten koste van de ander. Het is niet alleen vervelend voor de persoon zelf, maar ook voor de andere betrokken partij, meestal de partner.
Hoe vaak wordt er in een ruzie wel niet “laat maar” gezegd? Het effect is dat de ander afdruipt en niet kan praten over wat er speelt, terwijl de ander op deze manier de macht houdt en niet hoeft te zeggen wat hij of zij werkelijk denkt en voelt. Een passief agressieve partner vermijdt regelmatig conflicten om zodoende (vaak onbewust) de controle en de macht over de situatie te houden.
Op deze manier hoeven zij niet naar zichzelf te kijken. Ze ontlopen dat waar ze geen zin in hebben of geven de partner de schuld dat het niet gaat zoals zij het willen. Maar wat ze wél willen zeggen ze niet. Er ontstaat een machtsstrijd waarbij wraak nemen centraal staat. De passief agressieve partner wil de ander laten voelen wat hij of zij voelt.
Waar komt passief agressief gedrag vandaan?
Eén van de grootste oorzaken, buiten fysieke oorzaken, is te vinden in de opvoeding. In de eerste kinderjaren is er niet geleerd te praten, niet geleerd om te vragen en niet geleerd om gevoelens op een normale manier te uiten.
Boosheid en woede mochten niet geuit worden en de enige manier om ruimte voor zichzelf te creëren resulteerde vaak in driftbuien. Het gaat dan om de leeftijd tot 6 à 7 jaar, waar er nog geen volledig bewustzijn aanwezig is.
Er moest meegelopen worden in het stramien van het gezin. Het kind creëerde overlevingsstrategieën om zich veilig te voelen. Dit zijn strategiën die toen heel adequaat waren maar op volwassen leeftijd in de weg zitten. Het gaat dus om een intern gevoel van angst, onmacht en onveiligheid.
Passief agressief gedrag van de partner
Naar de buitenwereld toe is de passief-agressieveling vaak erg charmant, maar de gevolgen voor de partner (of in een andere vorm van relatie) zijn emotioneel vaak enorm. Zo kan een langdurige blootstelling resulteren in een gevoel van niet goed genoeg zijn en niets waard zijn, wat vaak groter wordt naarmate de relatie voortduurt.
De partners kunnen zo in de knel komen te zitten dat ze zich volledig afsluiten voor deze vorm van boosheid en daarmee verdwijnt ook de intimiteit en het vertrouwen in de relatie. Het zelfbeeld van de partner wordt met een hamer kapotgeslagen, waardoor de partner zich waardeloos voelt en verder geen emoties of gevoelens deelt.
De partner heeft totaal geen inzicht in het gevoelsleven van de passief agressieve partner. Ze zijn als het ware afgesneden en er is geen connectie of verbinding. Zij denken vervolgens dat het aan hen zelf ligt. Dit gevoel van totaal waardeloos zijn ontneemt je de kracht en de controle over je eigen leven. Er is vaak angst voor de partner met zijn of haar stille woede-uitbarstingen.
Er zijn voorbeelden genoeg:
- Het weigeren om met de partner in gesprek te gaan;
- Niet reageren als iemand zich kwetsbaar opstelt;
- Niet de moeite nemen om een bericht te beantwoorden;
- Het negeren van een vraag;
- Uitstellen en niet afmaken waaraan begonnen is;
- Iemand niet meer aanraken of knuffelen, zonder te vertellen waarom niet;
- Het buitensluiten bijvoorbeeld bij vriendengroepen, iedereen uitnodigen behalve die ene persoon;
- Saboteren. Het leven of de verlangens van de ander niet serieus nemen;
- Geen interesse tonen. De ander redt zich maar;
- Dromen en verlangens neersabelen met “dat kun jij toch helemaal niet” om vervolgens weer tv te gaan kijken;
- Conflictvermijding. Na een ruzie grapjes maken alsof er niets aan de hand is. Als de ander van slag is, maakt dat niet uit;
- Zorg weigeren. Geen kopje thee brengen of emmer leeggooien bij ziekte van de partner. Die moet het zelf maar uitzoeken. Ze hebben er geen zin en verzinnen een smoes;
- Iemand overweldigen met liefde waardoor de ander afhankelijk gemaakt wordt.
Wat kun je doen tegen een passief agressief persoon?
Wat je als partner wel kunt doen is grenzen stellen. Behandel jezelf met respect, zodat de ander dat ook gaat doen. Blijf bij jezelf en in contact met jouw gevoelens. Wat is acceptabel voor jou? Waar ligt de grens? Laat het zien en blijf er over praten.
Mocht het dan toch niet werken, dan is het handig om naar de hele situatie te kijken en wellicht te kiezen voor jezelf zonder de passief agressieve partner.
Vaak is dit echter makkelijker gezegd dan gedaan, waardoor sommigen hier liever hulp bij hebben. Het gaat dan niet om hulp bij het confronteren van de partner, maar om hulp die ervoor zorgt dat je sterker in je schoenen komt te staan en grenzen leert te stellen.
En vergeet niet: een leven met een passief agressieve partner laat littekens na, maar de passief agressieve partner heeft óók littekens. In beide gevallen is er een mogelijkheid tot therapie. De volgende therapievormen kunnen daar zeer goed bij helpen:
Wil je graag hulp bij de omgang met de passief agressieve partner? De therapeuten van Hypnotherapie Heemskerk zijn professionele en geaccrediteerde therapeuten die al deze behandelmethodes kunnen toepassen.
Lees meer op onze website of maak eenvoudig een afspraak via het afspraakformulier.
