De factoren die leiden tot angst, faalangst en depressie bij jongeren

De cijfers liegen er niet om: er is veel angst en depressie bij jongeren. Volgens het CBS was maar liefst 27% van de jongeren tussen 18 en 25 jaar in het eerste kwartaal van 2021 psychisch ongezond. Een forse stijging van 129% ten overstaande van een jaar eerder. Voor kinderen van 12 tot 18 bleek 13% psychisch ongezond. Dat is 116% meer dan in 2021.

De coronacrisis speelt ongetwijfeld een grote rol. Maar we moeten ook niet vergeten dat onze jongeren tegenwoordig onder grote druk staan. In dit artikel gaan we dieper in op deze factoren, die op hun beurt weer voor (sociale) angst, faalangst en depressie kunnen zorgen bij jongeren en kinderen.

Hokjes en een onrealistisch verwachtingspatroon

De maatschappelijke status van de jongeren onderling wordt tegenwoordig sterk beïnvloed door sociale media als TikTok, Instagram en Facebook. Jongeren dienen in hokjes te passen die behapbaar zijn voor de maatschappij. Alles wat daarbuiten valt mag niet meedoen en valt buiten de boot.

Vooral het verwachtingspatroon gericht op het presteren van de jongeren veroorzaakt een enorme druk. En daar is de opvoeding, hoe goed bedoeld ook, vaak medeschuldig aan. De ‘prinsjes en prinsesjes’ hebben niet geleerd om met tegenslag om te gaan. Ze hebben niet geleerd te incasseren. Maar bovenal; dat ze goed zijn zoals ze zijn.

Doordat ze dit niet geleerd hebben, is hun relativerend vermogen zodanig beperkt dat ze veelal in hun eigen gedachten en doemwereld blijven hangen. Met andere woorden: de meeste ouders behoeden hun kinderen voor tegenslagen, en dat is natuurlijk goed bedoeld, maar het kind leert er niets van.

Ruimte voor fouten en communicatie?

Een goed voorbeeld is daarbij de school. In eerdere tijden kreeg je op school een uitbrander en durfde je daar thuis niet over te vertellen, want dan kreeg je nóg een uitbrander. Tegenwoordig gaan de ouders verhaal halen bij de meesters en juffen, want hun kind ‘doet zoiets niet’. Het kind leert dan niets van de uitbrander die wellicht terecht was en doet het de volgende keer weer. Gesterkt door de steun van zijn ouders.

Dan de volgende vraag: wordt hier thuis überhaupt nog over gesproken? Doordat ouders zo druk zijn met alle taken van werken, het huishouden en de kinderen verzorgen blijft er weinig tijd over voor een gesprek. Een ontspanningsmoment van de ouder is vaak de mobiele telefoon, om zo even te ontsnappen uit de hectiek van de wereld.

Heel begrijpelijk, maar daardoor is er geen mogelijkheid voor een gesprek met de kinderen. Juist voor de kinderen is het heel belangrijk om gehoord te worden. Ook zij willen hun verhaal kwijt. Wanneer dit op frequente basis niet mogelijk is, leren zij gaandeweg om hun gevoelens te verbergen. Want er is toch geen tijd voor hen. Ze zijn in hun ogen niet belangrijk genoeg.

Doodziek jongetje

Een schrijnend voorbeeld zag ik bij de huisartsenpost in het ziekenhuis, waar een doodziek jongetje tegen zijn vader aanhing. De vader had alleen oog voor zijn mobiele telefoon, waarop het jongetje nog meer ging dreinen en vervolgens een standje kreeg. Typisch een voorbeeld van niet gezien worden en niet belangrijk zijn. Het enige wat het kind wilde was bescherming en zachtheid, waarbij hij de veilige verbinding met zijn vader kon voelen.

Maar hier zit ook weer een keerzijde aan vat. Een overbezorgde ouder heeft namelijk hetzelfde effect als een affectieloze ouder. In beide gevallen wordt het kind niet gehoord, niet gezien en is het niet belangrijk wat het kind zegt of doet. Het enige wat kinderen willen is een veilig heenkomen, bescherming, geborgenheid en gezien en gehoord worden. Dat wat ze zeggen ertoe doet en dat zijzelf goed genoeg zijn zoals ze zijn.

De verwachtingen zijn veelal zo hoog dat kinderen daar simpel weg niet aan kunnen voldoen. Ze voelen schuld en schaamte. Durven er niet over te praten en sluiten zichzelf op in hun eigen gedachtewereld. Ze glijden langzaam weg in angst, depressie en overige mentale klachten.

Eigenwaarde meten in een perfecte wereld

Kinderen zoeken vervolgens hun heil op het internet en dat gebeurt al op jonge leeftijd. Ze vormen hun persoonlijkheid in een schijnwereld die social media heet. Alles is daar perfect. Iedereen heeft het perfecte leven, het perfecte lichaam, het perfecte inkomen, de perfecte vriendjes en ze zien er allemaal fantastisch uit.

Ze meten hun eigenwaarde af aan dat wat ze zien op het internet. De ander wordt mooier en beter gevonden en daardoor kan er langzamerhand een onzekerheid en een faalangst gecreëerd worden. Want ze doen blijkbaar zelf iets niet goed genoeg.

Daarnaast leven we tegenwoordig in een ‘maakbare’ wereld, het algemene verwachtingspatroon dat je alles kunt zijn en worden als je maar hard genoeg werkt. De te verwerven status is boven alles verheven en iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes en succes.

Als er problemen zijn dan heb je dit zelf gedaan en dien je het ook zelf op te lossen. Als dit niet lukt ontstaat er een diepe overtuiging dat je gefaald hebt en dat je vooral niet goed genoeg bent.

Hoe kunnen deze jongeren en kinderen geholpen worden?

Er zijn vele therapieën beschikbaar voor angst en depressie bij jongeren en kinderen, maar er is een enorme wachtlijst bij de jeugdzorg. Juist deze kinderen en jongeren hebben professionele hulp nodig om het leven als volwassenen aan te kunnen. Om te leren dat ze mogen zijn wie zij zijn en hun eigen pad mogen volgen. Om te realiseren dat zij niet hoeven te voldoen aan perfecte plaatje en dat het oké is om anders te zijn dan anderen.

Om zo volledig mogelijk zijn, is het belangrijk om ook naar de ouders te kijken. Hoe passen de ouders – die het grotendeels oprecht goed proberen te doen – precies in dit plaatje? Wat is de positie van de ouders ten opzichte van het kind of de jongere? Is er wellicht sprake van een verstoorde hechting?

Dit zijn allemaal relevante vragen. Bij therapie met kinderen en jongeren is het daarom raadzaam om ook als ouder goed naar jezelf te kijken.

Hoe hypnotherapie kan helpen bij angst en depressie bij jongeren

Hypnotherapie kan een enorme hulp zijn bij angst, faalangst en depressie bij jongeren en kinderen. Via hypnose werken we aan de onderliggende negatieve overtuigingen die het kind onbewust opgeslagen heeft. Deze negatieve overtuigingen zijn vaak verantwoordelijk voor een negatief zelfbeeld en een gebrek aan zelfliefde (‘ik ben niet goed genoeg zoals ik ben’).

In plaats van het bestrijden van de symptomen die voortvloeien uit (faal)angst en depressie bij jongeren, werken we dus aan de oorzaak. Het ‘waarom’ achter de klacht. Vervolgens werken we aan het ombuigen van de negatieve overtuigingen naar positieve overtuigingen. Het kind zal daardoor positief over zichzelf gaan denken, waardoor vaak ook automatisch het gedrag verandert.

Denk je dat dit een effectieve behandeling kan zijn voor jouw kind / jongvolwassene? Je kunt dan eenvoudig online een afspraak maken via het afspraakformulier.

Hypnotherapie Heemskerk heeft ook een speciaal programma voor Kinderhypnose, waarbij zowel ouders als het kind aan bod komen. Individuele sessies zijn natuurlijk ook mogelijk.